października 13, 2020

Co musisz wiedzieć o materiałach

Pierwszy post o gatunkach i właściwościach materiałów.

Które materiały są lepsze - naturalne czy sztuczne, tkaniny czy dzianiny? Czym się różnią? Kiedy je stosować?  Ile metrów potrzeba na poszczególne części garderoby?

O tym przeczytacie poniżej.


PO NITCE...

Nie byłoby żadnej tkaniny, gdyby nie nitka, a dokładnie - włókna, z których nitka jest wykonana. Dawniej były to tylko włókna dostępne w naturze - takie jak len, wełna, jedwab, później bawełna - potem jednak technologia rozwinęła się do tego stopnia, by można było uzyskać włókna z drewna (celuloza) czy nawet węgla, ropy naftowej i gazów ziemnych - w skutek syntezy polimerów z nich wytwarzanych.

Wśród włókien odzwierzęcych wyróżniamy: wełnę owczą, kaszmir, alpakę, jedwab i moher.

NATURALNE CZY SZTUCZNE?

Mówi się, że w przemyśle odzieżowym najlepiej jest sięgać po tkaniny naturalne. Czy to prawda? Czy syntetyczne materiały są faktycznie tak złe? Oto zestawienie wad i zalet włókien sztucznych.
Jak widać, syntetyki mają wiele niezaprzeczalnych zalet. Co więc wybrać?

Unikanie tkanin syntetycznych w cosplayu nie ma większego sensu - wiele z nich ma istotne właściwości, których nie posiadają naturalne włókna. Jeśli jednak chcemy, by noszone przez nas stroje były nie tylko efektowne, ale i wygodne, warto trzymać się tych kilku wskazówek:

  • Kupowanie tkanin naturalnych z syntetycznymi domieszkami - wykorzystamy w ten sposób zalety jednych i drugich. Np. bawełna z ~10% elastanu wciąż oddycha, a lepiej dopasowuje się do sylwetki, natomiast domieszka wiskozy w lnie sprawia, że prasowanie go przychodzi znacznie łatwiej.

  • Odzież spodnia z tkanin naturalnych, odzież wierzchnia z mieszanek i syntetyków - dzięki temu unikniemy wątpliwej przyjemności kontaktu plastiku ze skórą, a np. wykończymy stroje efektownym skajem czy futrem.

  • "Lato naturalnie" - naturalne materiały będą zdecydowanie bardziej higieniczne w porze ciepłej, a wełna, w przeciwieństwie do poliestru czy akrylu, nie będzie topić się przy ognisku.

  • Stroje quasi-historyczne z tkanin zbliżonych do historycznych - ponieważ nada im to bardziej wiarygodny wygląd, unikniemy sztucznego połysku, a i łatwiej będzie nam znieść nietypową liczbę warstw odzieży.

TKANINA CZY DZIANINA?

Rzućmy okiem na to, czym właściwie są te dwa typy materiałów, jakie są ich zastosowania i na co warto uważać.
Nie da się określić, czy któryś z materiałów jest lepszy czy gorszy - mają po prostu różne zastosowanie.

RODZAJE SPLOTÓW TKANIN

  • SPLOT PŁÓCIENNY - płótno, tafta, kreton, batyst, flanela, szyfon, popelina, muślin, organza, żorżeta, aksamit;
  • SPLOT PANAMOWY - Oxford, Natte
  • SPLOT RYPSOWY- szantung, fresko
  • SPLOT SKOŚNY - dżins, tweed, gabardyna; wełny i materiały wełnopodne; 
  • SPLOT ATŁASOWY - szantung, fresko, żakard; tkaniny eleganckie, ozdobne i błyszczące.

Splot ma największy wpływ na to, czy tkaniny są gładkie czy fakturowane, matowe czy błyszczące. Struktura tkaniny nadaje kostiumowi charakter, więc często znalezienie ciekawej, załamującej światło tkaniny nada całości rys realizmu. Nie zawsze błyszczący materiał się sprawdzi, nie do każdej stylizacji będzie pasował obdrapany, kudłaty koc. 

Kierujcie się refką i stylem danej postaci.

SZEROKOŚĆ TKANINY

Tkaniny wykonywane maszynowo mają określoną szerokość, tzw. "szerokość belki". Najczęściej jest to "metr bieżący" (mb), czyli od 140 do 150 cm. Jednak tkaniny szczególnie ozdobne, jak na przykład tiul czy chińskie imitacje jedwabiu, albo tkane ręcznie, mogą mieć znacznie mniejszą szerokość, nawet 50-70 cm - dlatego zawsze przed zakupem należy przeczytać opis.

Ile materiału należy kupić?

W tym celu trzeba wykonać pomiaru modela oraz wstępnego rozplanowania wykroju na tkaninie, np. przy użyciu papieru milimetrowego i odpowiedniej skali. Pamiętajcie zawsze o dodaniu 1,5-2 cm do każdej krawędzi  - jest to zapas konieczny do wykonania i wykończenia szwu.
 

ZANIM ZACZNIESZ CIĄĆ...

Dostarczenie właściwej tkaniny do Twojej pracowni to jeszcze nie wszystko. Należy przygotować ją jeszcze do przygotowania wykroju.

Dekatyzowanie

Dekatyzacja to poddawanie materiału działaniu ciepłej/zimnej wody lub pary wodnej. Najpopularniejszą i najprostszą metodą dekatyzacji jest pranie tkanin w najwyższej dopuszczalnej temperaturze. Jeśli materiał jest szczególnie wymagający, należy przedtem sprawdzić, jakie są wskazania producenta - może okazać się, że dopuszczalne będzie wyłącznie pranie chemiczne lub prasowanie z dużą ilością pary.

Czemu dekatyzujemy materiały?

Zakupione materiały fabrycznie nie są dekatyzowane, a to dopiero wpływ ciepła i wilgoci ujawnia ich właściwe cechy. Może okazać się, że przy pierwszym praniu tkanina skurczy się o ładne parę procent, puści barwnik, straci na sztywności... a nawet spierze czy zmechaci. Zdecydowanie lepiej przekonać się o tym przed szyciem, niż po. Jeśli materiał skurczy się po uszyciu stroju, całość paskudnie i nieodwracalnie się odkształci. Ponadto przy produkcji tkanin używane jest wiele chemikaliów, które warto wypłukać, zanim skroimy z nich jakiś strój.

Prasowanie
By poprawnie wykroić części ubioru, materiał musi mieć właściwą wielkość i kształt - w tym celu należy go odprasować. Oczywiście nie wszystkie materiały poddaje się prasowaniu, a każda z nich ma inną dopuszczalną temperaturę prasowania.

Czego potrzebujemy?

Przede wszystkim potrzebne będzie żelazko. Ponadto potrzebujemy odpowiedniej płaszczyzny, na której rozłożymy materiał. Jeśli nie mamy deski do prasowania, będzie musiał nam wystarczyć stół przykryty kocem, lnianym lub bawełnianym (te włókna znoszą i izolują najwyższe temperatury). Przydatna może okazać się też tzw. "zaparzaczka", czyli wilgotna lniana ścierka, przez którą bezpiecznie odprasujemy delikatne tkaniny, unikając ich przypalenia czy wyświecenia.

Warto pamiętać, by prasować tkaniny wzdłuż osnowy. Tkaniny delikatne lub jednostronne warto prasować po lewej stronie, a kłopotliwe jak len czy bawełna - gdy są jeszcze lekko wilgotne.


Źródła: 
(1) Photo by Prince Abid on Unsplash
(2) Zofia Hanus, "Nastolatka szyje sama", Warszawa 1984.
(3)https://www.braunhousehold.com/pl-pl/jak-dbac-o-ubrania/rodzaje-tkanin-wlokna-naturalne-sztuczne-i-syntetyczne
(4) https://www.braunhousehold.com/pl-pl/jak-dbac-o-ubrania/rodzaje-tkanin-materialow-splotow
(5) https://kursyszycia.blogspot.com/2018/03/materiay-odziezowe-podzia-i-wasciwosci.html
(6) http://szyciowewyzwania.blogspot.com/2016/03/pomocniczek-jaki-to-materia-czesc-ii.html
(7) https://simplicite.pl/co-za-material-rodzaje-tkanin-wlokien/
(8) https://eveselection.pl/pl/i/Ile-materialu-kupic/17
(9) Fabric basic od MangoSirene
(10) Favorite cosplay fabrics od MangoSirene
(12) https://www.joulenka.pl/dekatyzacja/
(13) Cosplay 101: Fabric Basics | MangoSirene
Infografiki wykonane przy użyciu strony https://create.piktochart.com/

1 komentarz:

  1. Mnóstwo ciekawych informacji na temat tkanin można przeczytać na stronach ich producentów i sklepów. Ja często zaglądam na stronę https://linenpartner.pl/oferta/tkaniny-lniane-4.

    OdpowiedzUsuń

Copyright © 2014 COSPLAY Workshop , Blogger